همشهری- مهدیه تقوی راد: روح الله رضوی، کارشناس مسائل فلسطین در گفت وگو با همشــهری درباره چرایی حمایت نکردن قاطع کشورهای عربی و منطقه از مردم غزه می گوید.
چرا برخی کشورهای عربی با وجود جنایات اســرائیل در غزه به انحای مختلف، مثال ادامه رابطه تجاری، از این رژیم اشغالگر، حمایت می کنند؟
اسرائیل از حمایت کشورهای غربی و آمریکا برخوردار است و درصورت مخالفت با این رژیم، برای حاکمان کشورهای منطقه و عربی تبعات سنگینی خواهد داشت. مثلا مصر در دوره‌ای جنگ سختی را با اسرائیل پشت سر گذاشته و توافق صلحی را با این رژیم درخصوص صحرای سینا دارد و الان خود را متعهد به آن توافقنامه می‌داند. یا در سال ۲۰۰۵ بعد از عقب‌نشینی اسرائیل از غزه به‌دلیل اینکه اسرائیلی‌ها نگران بودند که شاید مصر کمک‌های نظامی و... را در پوشش کمک‌های امدادی به غزه برساند، بندهایی به توافقنامه مصر با اسرائیل اضافه کردند که یکی از آنها کنترل رفت‌وآمد از مرز رفح توسط اسرائیل است. براساس این توافقنامه، مرز رفح اگر چه تحت حاکمیت مصر است اما کنترل آن به‌دست اسرائیل است و حتی کمک‌های امدادی هم بدون هماهنگی با رژیم صهیونیستی نمی‌تواند از این مرز وارد غزه شود. در غیراین صورت اسرائیل اقدام مصر را در تضاد با صلح کمپ دیوید تلقی می‌کند. بر همین اساس دولت مصر نمی‌خواهد وارد جنگ دوباره با اسرائیل شود و کنترل صحرای سینا را دوباره از دست بدهد. مسئله کمک‌رسانی‌ها به مردم غزه در دادگاه لاهه نیز مطرح شد اما مصری‌ها به صراحت اعلام کردند که کنترل مرز دست آنها نیست و هیچ اختیاری در زمینه ورود و خروج کمک‌های بین‌المللی به این منطقه ندارند. به عبارتی اگر مصر بخواهد مرز را باز کند باید هزینه سنگینی را بابت این اقدام خود بپردازد.
اما به نظــر می رســد اســرائیل به رغم توافقنامه ای که با مصر داشته هنوز به طور غیررسمی در صحرای سینا حضور دارد؟
صحرای سینا یک موقعیت استراتژیک دارد و همیشه مورد توجه رژیم اشغالگر اسرائیل بوده و بارها سعی کرده است تا این منطقه را از کشور مصر جدا کند. همین موضوع باعث شده تا این منطقه ۲ بار، یک بار در سال ۱۹۵۶ و بعد در سال ۱۹۶۷ تا ۱۹۸۲ مورد حمله اسرائیل قرار بگیرد. در حمله اول قطعنامه سازمان ملل علیه اسرائیل باعث شد تا این رژیم از صحرای سینا خارج شود و در حمله دوم رأی دادگاه لاهه در سال ۱۹۸۹ باعث شد تا مصر این شبه جزیره را از اسرائیل پس بگیرد اما واقعیت این است که صحرای سینا به‌طور غیررسمی در اشغال صهیونیست‌هاست و تردد در منطقه مسکونی شرم‌الشیخ تنها با کارت شناسایی معتبر امکان‌پذیر است. براساس توافقنامه کمپ دیوید در منطقه شمالی سینا که نزدیک فلسطین است هیچ نیروی نظامی مصری حضور ندارد و اسرائیل اشراف کاملی به این منطقه دارد به همین دلیل است که مصر نمی‌تواند دخالتی در مرز رفح داشته باشد و ترجیح می‌دهد در جنگی که اسرائیل با مردم غزه دارد نیز کمترین موضع‌گیری را داشته باشد.
پس منافع حاکمیتی باعث شده تا کشوری مثل مصر که همجوار با غزه است به نسل کشی اسرائیل در غزه اعتراضی نداشته باشد؟
بله. دولت مصر به دالیل منافع امنیتی، سیاســی خودش علیه اسرائیل اعتراضی نمیکند. همانطور که شاهد بودیم با اسکان مردم غزه در صحرای سینا هم به شدت مخالفت کرد در حالی که آزادی خواهان دنیا انتظار داشتند حداقل اقدام مصر در این زمینه قطع رابطه با اسرائیل و بازکردن مرز رفح بدون توجه به تهدیدات اسرائیل باشد اما رابطه مصر با این رژیم همچنان ادامه دارد.
در این میان کشورهایی مثل ترکیه که هیچ مرزی با غزه ندارد و رژیم صهیونیســتی هم که مثل مصر منافعی در این کشور ندارد اما شاهدیم که این کشور از نظر اقتصادی با رژیم صهیونیستی رابطه دارد، این موضوع را چطور تحلیل میکنید؟
ترکیه از ابتدای شــکل گیری رژیم صهیونیســتی با این کشــور رابطه داشــته و آن را به رسمیت شــناخته است. در دهه ۱۹۹۰ ســکولارها در ترکیه بر ســر قدرت بودند که مشــکلی با رژیم صهیونیستی نداشــتند و بعد هم که اسلام گراها بر ســر کار آمدند، آنها هم خودشان را پایبند به رابطه با اسرائیل میدانســتند و هم معتقد بودند چون از گذشته این کشور با اســرائیل رابطه سیاسی و اقتصادی داشــته آنها نیز این رابطه را ادامه میدهند. از سوی دیگر کشور ترکیه بهدنبال این است که عضو اتحادیه اروپا شود و اگر اعتراضی به جنگ غزه داشته باشد و مثال بخواهد سفیر اسرائیل را از کشورش اخراج یا روابط تجاری اش را با رژیم اشغالگر قطع کند، تمام تلاش هایی را که برای پیوستن به اتحادیه اروپا و ناتو داشته باید نادیده بگیرد و هر اقدامی علیه اسرائیل برایش هزینه های گزافی را به دنبال خواهد داشت البته این نکتــه را نباید فراموش کنیم کــه اگرچه ترکیه، امارات و برخی از کشــورهای عربی دیگر با اسرائیل رابطه تجاری و... دارند اما در عین حال بخشی از نیروهای حماس در ترکیه زندگی می کنند و کشورهایی مثل ترکیه و قطر محلی برای فعالیت های سیاسی و اجتماعی حماس است.
با وجود این میتوانیم نتیجه بگیریم که دیگر کشورهای عربی هم به جای اینکه از مردم غزه دفاع کنند، بیشتر به فکر دوام حاکمیت خودشان هستند؟
متأسفانه برخی کشورهای منطقه تابع سیاستهای آمریکا هســتند اگر چه با برگزار کردن کنفرانس و گردهمایی اقدامات اســرائیل را محکــوم کردند امــا همین تبعیت آنها باعث شــده تا منطقه دچار چالش های زیادی شود. سران کشورهای عربی و سایر کشورهایی که همچنان با اسرائیل روابط سیاسی و تجاری و... دارند تمام تلاششان حفظ حاکمیت، ارتقای ظرفیت های اقتصادی شان است و کمترین توجه را به نسل کشی ای دارند که در غزه در حال روی دادن است.
نظر شما